Het verhaal van de Stoomhoutzagerij Nahuis Groenlo
Al meer dan 100 jaar werken we met unieke, machtige stoommachines om hout in
perfecte balken en planken te zagen. Van radmakerij waar alles met de hand ging, naar
levend monument van industriële pracht.
Radmakerij
Vanaf circa 1850 was er op de locatie een radmakerij gevestigd. Van het eikenhout uit de buurt werden perfecte ronde wagenwielen gemaakt. Het zagen van het hout gebeurde in die tijd nog met handwerktuigen. Een gebruikelijke techniek was het kraanzagen: de te zagen boom kwam op een soort bok te liggen boven een diepe kuil. Boven de boom was een stellage aangebracht. In de kuil en op de stellage namen werklieden plaats, die vervolgens met een grof getande zaag de boom tot balken of planken verwerkten.
J. Nahuis naar Groenlo
Op 30 november 1877 wordt door J. Nahuis officieel het huidige grondstuk aangekocht op Groot Walterbosch bij Groenlo. J. Nahuis verhuist kort daarna van Beltrum naar Groenlo om hier zijn bedrijf uit te kunnen bouwen.
GOLS Spoorlijn
In 1884 wordt de GOLS spoorlijn (Geldersch - Overijsselsche Lokaalspoorweg - Maatschappij) officieel in gebruik genomen. De firma J.Nahuis heeft een eigen aansluiting op deze spoorlijn. Dit stelt de houtzagerij in staat om bomen ook elders vandaan te halen en ook om het gereed product sneller en verder te verkopen. Naast goederenvervoer werd ook het personenvervoer opgestart, het station Groenlo wordt op 15 oktober 1884 geopend.
Wisselhout Amsterdam
J. Nahuis is een belangrijke speler voor het leveren van hout ten behoeve van de aanleg van de Nederlandsche Spoorwegen. Zo ook is hij op 7-11-1888 de laagste aanbieder voor het leveren van beslagen eiken wisselhout ten behoeve van het “Centraal personenstation te Amsterdam” voor, f5491,-
Stoomhoutzagerij
In 1918 werd de oude handzagerij voortgezet als Stoomhoutzagerij J. Nahuis en brak er een nieuw tijdperk aan. Er werd een één-cilinder liggende stoommachine aangeschaft waardoor het zaagwerk gemechaniseerd werd. Deze stoommachine werd in 1897 gebouwd door de firma Meer (tegenwoordig Mannesmann) in Mönchengladbach, Duitsland. Twee zaagmachines werden door de stoommachine middels drijfriemen aangestuurd. Zo ging dat zagen een stuk sneller dan met de hand.
80 Eiken
De heer Nahuis koopt op 29-12-1919 te Doesburg 80 eiken voor f30.000,-!! Sommigen waren meer dan 25m. In huidige valuta is dit ongeveer € 200.000,00 (2021)
Houtkar door een trein gegrepen
Op 11-2-1937 wordt een houtkar door een trein gegrepen. Het achterstel van de wagen en het hout werd tot splinters vernield. Gelukkig waren voerman en paard juist de overweg gepasseerd.
Grolse kermis
Een sensationeel nummer op de Grolse kermis van 24-8-1955 was het touwtrekken door ploegen uit het bedrijfsleven. De uitslag was; 1 ploeg Nahuis (houtbewerkers). Ook in de daaropvolgende jaren werden de noeste werkers van de houtzagerij nummer 1.
Koninklijke onderscheiding
Koninklijke onderscheiding voor jubilaris W.A. Anten op 4-9-1956 voor het 40 jarig jubileum in dienst van de firma Nahuis. Ook na dit jubileum bleef hij nog 20 jaar werkzaam bij de Stoomhoutzagerij.
Polygoonjournaal
In 1974 werd er een uitzending gemaakt over de ‘Enige stoomhoutzagerij van Nederland’ in het Polygoonjournaal.
Bedrijfstop
Stoomhoutzagerij Nahuis sluit in 1977 haar deuren.
Rijksmonument
Op 11-11-1993 gaat Stoomhoutzagerij Nahuis weer open na ingrijpende renovatie. En in 1994 krijgt de houtzagerij de officiële status als Rijksmonument.